การรู้สารสนเทศ

ความหมาย
    การรู้สารสนเทศ หมายถึง การรู้ความจำเป็นของสารสนเทศ การเข้าถึงแหล่งสารสนเทศ การพัฒนาทักษะการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ การวิเคราะห์และประเมินสารสนเทศ การจัดระบบประมวลสารสนเทศ การประยุกต์ใช้สารสนเทศเพื่อการตัดสินใจที่มีประสิทธิผลและสร้างสรรค์
ความเป็นมา
    การรู้สารสนเทศเป็นคำที่พบในบริบทต่าง ๆทั้งในประเทศสหรัฐอเมริกา  ออสเตรเลีย และประเทศอังกฤษ ซึ่งในประเทศอังกฤษนั้นได้ใช้คำว่า ทักษะสารสนเทศ การรู้สารสนเทศหรือทักษะสารสนเทศเกิดขึ้นในราวต้นคริสต์ศักราช 1974 และได้ใช้คำทั้งสองร่วมกันและบางครั้งได้ใช้ในความหมายเดียวกัน โดยที่การรู้สารสนเทศครอบคลุม ความสามารถในการเข้าถึง การกำหนด การประเมินและการใช้สารสนเทศจากแหล่งต่าง ๆได้อย่างมีประสิทธิภาพและประสิทธิผล
องค์ประกอบของการรู้สารสนเทศ
     -ความสามารถในการเข้าถึงสารสนเทศ ประกอบด้วยความสามารถทางกายภาพและสติปัญญาในการเข้าถึงสารสนเทศ
    -ความสามารถในการประเมินสารสนเทศ  ประกอบด้วยความสามารถในการสังเคราะห์หรือตีความสามารถตัดสินใจได้ว่าแหล่งสารสนเทศใดมีความน่าเชื่อถือ
    -ความสามารถในการใช้สารสนเทศ ประกอบด้วยความเข้าใจประเด็นทางเศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรม กฏหมายที่เกี่ยวข้องกับสารสนเทศ
คุณลักษณะและความสามารถในการรู้สารสนเทศ
    -ตระหนักถึงความจำเป็นของสารสนเทศ
    -สามารถกำหนดขอบเขตของสารสนเทศที่จำเป็น
    -เข้าถึงสารสนเทศได้อย่างมีประสิทธิภาพ
    -ประเมินสารสนเทศและแหล่งสารสนเทศได้
    -นำสารสนเทศที่คัดสรรแล้วสู่พื้นฐานความรู้เดิม
    -มีประสิทธิภาพในการใช้สารสนเทศได้ตรงตามวัตถุประสงค์
    -เข้าใจประเด็นทางเศรษฐกิจสังคมวัฒนธรรมและกฏหมายในการใช้สารสนเทศ
    -เข้าถึงและการใช้สารสนเทศได้อย่างมีจริยธรรมและถูกกฏหมาย
    -แบ่งประเภทจัดเก็บและสร้างความเหมาะสมให้กับสารสนเทศที่รวบรวมไว้
    -ตระหนักว่าการรู้สารสนเทศช่วยให้เกิดการเรียนรู้ตลอดชีวิต
มาตรฐานของผู้รู้สารสนเทศ
    มาตรฐานที่ 1 ผู้เรียนเข้าถึงสารสนเทศอย่างมีประสิทธิภาพ
    มาตรฐานที่ 2 ผุ้เรียนประเมินสารสนเทศอย่างมีวิจารณญาณ
    มาตรฐานที่ 3 ผู้เรียนให้สารสนเทศอย่างถูกต้องและสร้างสรรค์ การเรียนรู้อย่างอิสระ
    มาตรฐานที่ 4 ผู้เรียนมีอิสระในการเรียนรู้ ต้องรู้สารสนเทศ และแสวงหาสารสนเทศที่เกี่ยวข้องกับความสนใจ
    มาตรฐานที่ 5 ขั้นประเมินประสิทธิภาพและประสิทธิผล
    มาตรฐานที่ 6 ผู้เรียนที่มีอิสระในการเรียนรู้
    มาตรฐานที่ 7 ผู้เรียนสร้างประโยชน์ต่อชุมชนแห่งการเรียนรู้และสังคมตระหนักถึงความสำคัญของสารสนเทศต่อสังคมประชาธิปไตย
    มาตรฐานที่ 8 ผู้เรียนสร้างประโยชน์ต่อชุมชนแห่งการเรียนรู้และสังคมและฝึกฝนให้มีพฤติกรรมที่มีจริยธรรม
แนวทางการส่งเสริมการรู้สารสนเทศ
   เเนวทางการส่งเสริมการรู้สารสนเทศมีหลายแนวทาง หากแนวทางที่มีรูปธรรมชัดเจนจากประเทศสหรัฐอเมริกา คือ TheBig 6 Skills Modle ซึ่งพัฒนาขึ้นโดยนักการศึกษาชื่อ Mike Eisenberg และ Bog Berkowitz (2001-2006)โดยได้นำไปใช้ตั้งเเต่ระดับอนุบาลถึงระดับอุดมศึกษา เป็นที่นิยมใช้กันอย่างแพร่หลาย มีการนำไปประยุกต์เพื่อการเรียนการสอนทักษะสารสนเทศในสถาบันการศึกษาต่าง ๆ
ประโยชน์ของการรู้สารสนเทศ
    จากผลการวิจัยการพัฒนารูปแบบการเสริมสร้างการรู้สารสนเทศสำหรับสังคมไทย พบว่ารูปแบบการเสริมสร้างการรู้สารสนเทศ 4 ขั้นตอน คือ กำหนดภารกิจ ตรงจุดเข้าถึงแหล่ง ประเมินผลสารสนเทศ และบูรณาการวิถีการใช้งานได้ถูกนำไปใช้โดยส่วนใหญ่ผู้สอนเริ่มเข้าใจและให้ความสำคัญต่อการเสริมสร้างการรู้สารสนเทศให้แก่ผู้เรียนของตนและพยายามคิดค้นกลยุทธ์ในการเสริมสร้างการรู้สารสนเทศให้เหมาะสมกับธรรมชาติและบริบทของแต่ละท้องถิ่น